1- رضا رمضان نژاد قادي و 2- آرش کیانیان مومنی
1- دانشجوي دکترا، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان
2- استادیار، گروه بیولوژي و بیوفیزیک، دانشگاه هومبولت برلین، آلمان
چکیده
جلبک هاي بسترزي، سنگ زي و گیاه زي تالاب میانکاله از خرداد ماه 1386 تا خرداد ماه 1387 مطالعه شدند. این نخستین مطالعه فلوریستیک جلبک ها در این تالاب در شمال ایران می باشد. 63 تاکسون ( 25 عدد متعلق به کلروفیتا، 24 باسیلاریوفیتا، 12 سیانوباکترها، 1 اگزانتوفیتا و 1 اوگلنوفیتا) شناسایی شدند. همه تاکسون ها گزارش جدیدي براي تالاب میانکاله و استان مازندران بوده و 12 عدد آنها گزارش جدید براي فلور جلبکی ایران هستند. شباهت هایی بین فلور جلبکی منطقه مورد مطالعه و سایر اکوسیستم هاي آبی شمال کشور وجود دارد. بر اساس آنالیز ترکیب فلور جلبکی، تالاب میانکاله داراي ویژگی هاي اولیگوتروفیک می باشد. باسیلاریوفیتا، گروه غالب در جوامع جلبکی بسترزي، سنگ زي و گیاه زي تالاب میانکاله بودند.
واژه هاي کلیدي: جلبک، کف زي، متصل، تالاب میانکاله.
مقدمه
جلبک هاي کف زي به عنوان یکی از اجزاي اصلی دریاچه ها و اکوسیستم هاي آبی در نظر گرفته می شوند، چرا که نقش مهمی در تنوع زیستی و تولید در این اکوسیستم ها بر عهده دارند.(Moss, 1969). مطالعات بسیاري در زمینه تاکسونومی، اکولوژي، فلوریستیک و سایر جنبه هاي زیستی جلبک هاي کف زي صورت گرفته است (Medvedeva,2007; Shevchenko, 2007; Carrick and Lowe, 2007). ترکیب تاکسونومیک جلبک هاي کف زي و اپی فیتیک (گیاه زي) به عنوان نشانگر موقعیت اکولوژیک اکوسیستم آب شیرین، کیفیت آب، تغییرات اکولوژیک متغیرهاي محیطی اکوسیستم و موقعیت تروفیک آن عمل می کند (Schneider et al., 2000; Gross et al., 2003; DeNicola et al.,2004 ; Ulanova and Snoeijs, 2006). بنابراین از نخستین سال هاي قرن جدید، جلبک هاي پري فیتون به عنوان فاکتور ارزشمندي جهت رصد زیستی چشمه ها و رودخانه ها و اکوسیستم هاي آبی مطرح شدند (Hill et al., 2000). علاوه بر این جلبک هاي اپی فیتیک، با گیاهان آبزي در بحث متابولیسم و با موجودات چرا کننده در بحث تغذیه داراي میان کنش هستند. (Conell et al., 1997).
براي بهره مندي از جلبک هاي آب شیرین ضروریست ترکیب فلوریستیک آنها مطالعه شود. مطالعات اندکی بر روي اکوسیستم هاي آب شیرین ایران از این بعد صورت گرفته است . در سال هاي اخیر، برخی مطالعات جلبک شناسی بر روي اکوسیستم هاي آب شیرین مانند تالاب انزلی (Dogadina et al., 2002; Ramezanpoor, 2004; ، Nejadsattari et al., 2005) رودخانه هاي جاجرود (Jamallou et al., 2005) و زاینده رود (Afsharzadeh et al., 2003)، پارك ملی بوجاق (Noroozi et al., 2009)، و برخی رودخانه هاي دیگر ایران (Zarei- darki, 2009). صورت گرفته است.
با توجه به اهمیت تالاب بین المللی میانکاله، صرف نظر از تحقیق صورت گرفته توسط رمضان نژاد قادي (RamezannejadGhadi, 2007) هیچ گونه گزارشی در مورد تنوع گونه اي جلبک ها در این تالاب وجود ندارد. لذا، هدف این تحقیق، بررسی ترکیب گونه اي جلبک هاي اپ ی لیتیکف، اپی فیتیک و اپی پلیک در تالاب بین المللی میانکاله بوده است. از آنجا که فلور جلبکی این اکوسیستم ثبت نشده و اطلاعاتی از آن در دست نیست، نتایج این تحقیق می تواند براي سایر مطالعات اکولوژیک و تاکسونومیک و همچنین مدیریت حفاظت از این اکوسیستم مفید باشد . تعیین ترکیب تاکسونومیک جلبک هاي متصل و اپی پلیک در این اکوسیستم در بررسی تاثیر آلودگی هاي کشاورزي بر کیفیت آب نیز موثر و مهم می باشد.
