ریحانه مهری دیوکلایی 1، فرخنده نعمتی 2، پروین خدا رحمی 1، عباسعلی دهپور 2
1- گروه زیستشناسی، واحد پرند، دانشگاه آزاد اسلامی، پرند، ایران
2- گروه زیست شناسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران
مسئول مکاتبات: farkhondehnemati@gmail.com
چكیده
سرطان دومین عامل مرگ در جهان است. درمان هاي دارویي متداول اغلب اثرات درماني کوتاهي داشته و حتي منجر به مقاومت دارویي ميگردد. امروزه استفاده از ترکیبات طبیعي با منشأ گیاهي متداول گشت. لذا در این تحقیق اثرات غلظتهاي مختلف عصاره اتانولي جلبک Enteromorpha clatherata بر روي رده اي از سلول هاي شبه اپي تلیالي مشتق شده از سرطان دهانه رحم (Hela) و سرطان پستان (MCF-7) بررسي شد. رده هاي سلولي از انستیتو پاستور تهیه و در شرایط کنترل شده همراه با RPMI حاوي 10%FBS پني سیلین و استرپتومایسین کشت داده شد و به تعداد 10000 سلول به پلیت 96 خانه منتقل گردید. سلول ها در مجاورت غلظت هاي (0/156، 0/312، 0/625، 1/25، 2/5، 5، 7/5، 10 میلی گرم بر میلی لیتر) که در RPMI داراي PBS حل شده بود، قرار گرفتند. کشت سلولها، بدون حضور دارو ، به عنوان کنترل در زمان 72 ساعت انجام شد و میزان سمیت سلولي با آزمون MTT بعد از 72 ساعت بررسي شد. نتایج نشان داد که عصاره Enteromorpha clatherata بر هر دو رده سلولي Hela و MCF-7 در غلظت 0/625 میلي گرم بر میلي لیتر، رشد را به طور معني داري نسبت به گروه شاهد کاهش داد. این عصاره داراي اثرات سمیت سلولي در غلظت هاي 1/25، 0/312، 0/156 میلي گرم بر میلي لیتر بوده و باعث مهار رشد سلول ها به ترتیب به میزان 66% و 48% در رده سلولي Hela و 70%، 65% و 56% در رده سلولي MCF-7 شد. بالاترین درصد مهار رشد در غلظت 0/652% میليگرم بر میليلیتر به میزان 71 % در Hela و به 76% در MCF-7 بوده است. میزان IC50 ، 0/17 میلی گرم بر میلی لیتر در Hela و 0/19 میلي گرم بر میلي لیتر در MCF-7 محاسبه شد. نتیجه این که عصاره ي اتانولي Enteromorpha clatherata باعث مهار رشد سلول هاي سرطاني Hela و MCF-7 شد.
کلمات کلیدی: Enteromorpha clatherataT، سمیت سلولي، MTTassay ، رده سلولي MCF-7 ، رده سلولي Hela
مقدمه
تغییرات سلولي طي رشد، تغییراتي سازشي و برگشت پذیر است اما سرطان نتیجه ي تکثیر غیر طبیعي انواع سلول هاي بدن است که منجر به تشکیل توده سلول هاي غیرطبیعي نئوپلاسم به معناي رشد جدید یا تومور ميشود. امروزه بیش از شصت درصد از ترکیبات ضد سرطاني که
براي درمان بیماران سرطاني کاربرد دارند از منابع گیاهي، دریایي و میکروارگانیسم ها بدست مي آید. سرطان ریه، معده، کبد، مري و پروستات در میان مردان و سرطان پستان، ریه، معده و گردن رحم در میان زنان از شیوع بالاتري برخوردارند. سرطان شامل اختلالات وسیع، از لوسمي (سرطان خون) تا تومورهاي جامد ریه، پستان و دیگر اندام ها مي باشد. فرآورده هاي طبیعي کشف شده از گیاهان دارویي نقش مهمي در درمان سرطان داشته اند. امروزه بیش از شصت درصد از ترکیبات ضدسرطاني که براي درمان بیماران سرطاني کاربرد دارند از منابع گیاهي، دریایي و میکروارگانیسم ها بدست مي آید. Enteromorpha یک جلبک سبز خوراکی است و مواد فعال زیستي تولید ميکند که در درمان برخي
عفونت هاي باکتریایي و ویروسي، سرطان و التهاب مفید است و با داشتن پروتئین بالا به عنوان یک منبع غذایي در بسیاري از نقاط جهان استفاده ميشود. برخي از ترکیبات استخراج شده جلبک ها، نرم تنان و دیگر جانداران دریایي به علت خاصیت درماني سرطاني شان و دیگر
بیماري ها در آزمایشات بالیني و پیش بالیني مورد آزمایش قرار ميگیرند. اثرات عصاره جلبک بر سلول هاي نرمال (سلول هاي خوني) و سلول هاي سرطاني بررسي شد و نتایج نشان داد که این عصاره داراي اثرات آپوپتوزي و نکروزي بر سلول هاي سرطاني بوده و همچنین عصاره این جلبک داراي اثرات سمیت بر سلول هاي نرمال نیز ميباشد. تلو و همکاران در سال 2012 اثرات سمیت سلولي برخي از جلبک هاي منطقه امریکاي جنوبي را مورد بررسي قرار دادند و دریافتند که عصاره متانولي برخي از ماکروجلبک ها داراي اثرات سمیت سلولي قوي بر روي رده هاي مختلف سلول هاي سرطان استخوان و خون انسان مي باشد. همچنین Bechelli و همکاران در سال 2011 اثرات سمیت سلولي عصاره جلبک دونالیلا سالینا و Apharizomenflos-aquae را بر رده هاي سلول هاي نرمال و سرطاني HL-60 و MV-4-11 را مورد بررسي قرار دادند و دریافتند که عصاره این جلبک ها داراي اثرات آپوپتوزي و نکروزي بر این رده هاي سلول سرطاني بودند. همچنین عصاره جلبک هاي مورد نظر داراي اثرات سمیت بر روي رده هاي سلول هاي نرمال نیز بودند. Salem و همکاران در سال 2011 اثرات ضدسرطاني عصاره جلبک کاهوي دریایي Ulvarigida را مورد بررسي قرار دادند و دریافتند عصاره متانولي این جلبک داراي اثرات سمیت سلولي بسیار قوي بر رده هاي سلول هاي سرطان هم بصورت invivo و هم invitro در موش زنده بود. افزایش فعالیت آنزیمهاي آنتياکسیداني در غلظت مشخص Ulva با کاهش حجم تومور همراه بوده است. خانوي و همکاران در سال 2012، اثرات سمیت سلولي فوکو- استرولي جلبک هاي دریایي را بر روي سرطان پستان و سرطان روده ي بزرگ مورد بررسي قرار دادند و دریافتند که عصاره ان هگزاني جلبک سارگاسوم
و کوندریا و اولوا، جمع آوري شده از دریاي خلیج فارس داراي بیشترین اثرات سمیت سلولي بر روي دو رده ي مورد نظر ميباشد. جلبک Enteromorpha حاوي محصولات ثانویه مختلف مانند فلاونوئیدها، ترپنوئیدها، آلکالوئیدها و بعضيها با آنتياکسیدان قوي، عمل ضدمیکروبي، ضدسرطاني و ضدویروسي دارند. با توجه به فراواني جلبک Enteromorpha clatherata در منطقه دریاي خزر دراین پژوهش سعي شده تا اثرات سمیت سلولي عصاره ي الکلي این گیاه را بر روي رده ي سلول هاي سرطاني MCF-7 و Hela مورد بررسي قرار دهیم.
