1-پرستوصادقی، 2-حسن رضائی
1- دانشجو کارشناسی ارشد آلودگی محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزي ومنابع طبیعی گرگان
2- هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی گرگان
چکیده
امروزه از انواع جلبک هاي دریایی به عنوان جاذب هاي بیولوژیک براي حذف فلزات سنگین از پساب هاي صنعتی استفاده می شود. فلزات سنگین یکی ازخطرناکترین آلاینده هاي پایدار زیست محیطی هستنند. درسال هاي اخیر سه روش بیولوژیک و فیزیکی و شیمیاي براي حذف فلزات سنگین مورد آزمایش قرار گرفته است که تاکنون اقتصادي ترین و
بهتربن روش با بازدهی بالا، روش استفاده از جاذب هاي بیولوژیک بوده است. در بین انواع جاذب هاي بیولوژیک، جلبک ها به عنوان یکی از بهترین حذف کنندگان فلزات سنگینی چون سرب و کادمیوم و روي و… شناخته شده اند . ابتدا ساختارسلولی و بیوشیمیاي جلبک هاي قهوه اي را بررسی کرده، سپس این جلبک را با سایرجلبک هاي مورد استفاده به
عنوان جاذب هاي بیولوژیک مورد مقایسه قرار دادیم. بررسی ها ونتایج به ما نشان دادکه جلبک هاي قهوه اي در بین سایر جلبک ها به دلیل ساختار دیواره سلولی متفاوت و ویژه شان می توانند یکی از بهترین جاذب هاي بیولوژیک در حذف فلزات سنگین مطرح شوند.
واژه هاي کلیدي: جذب بیولوژیک، فلزات سنگین، جلبک هاي قهوه اي، پسابهاي صنعتی
مقدمه
فلزات سنگین از جمله آلاینده هاي پایدار زیست محیطی هستند که مواجهه انسان با بعضی از آنان از طریق آب و موادغذایی و حتی جو می تواند مسمویت هاي مزمن و بعضاً حاد وخطرناکی را ایجاد نمایند. از دهه هاي گذشته ورود آلاینده ها با منشاء انسانی چون فلزات سنگین به داخل محیط هاي دریایی، به مقدار زیادي افزایش یافته است که به عنوان یک خطر جدي براي حیات محیط هاي آبی به شمار می آیند. جذب اندك فلزاتی مانند جیوه، سرب، کادمیم، کبالت و…در بدن جانداران باعث بروز عوارض سوء بی شماري می گردد. افزایش آلودگی محیط زیست توسط فلزات سنگین بدلیل خصوصیات سرطانزایی، تجزیه ناپذیري و تجمع بیولوژیکی آنها، سبب نگرانیهاي بسیار جدي شده است. تصفیه بیولوژیکی یکی از روش هاي استاندارد و قابل قبول درسطح جهان است که در جهت استفاده مجدد و بازیافت پساب هاي صنعتی از آن استفاده می شود و این روش نسبت به روش هاي شیمیاي مثل رسوب دادن شیمیایی، تعویض یونی، تقطیر، استخراج با حلال، جذب سطحی آهک زنی، کاربرد صافیهاي شنی و کربنی و… که جهت تصفیه آب به کار برده می شوند، بسیار ارزانترو اقتصادي تر است ( اکبر اسماعیلی وهمکاران، 1387)
برخی از این روش هاي شیمیاي ایجاد لجن شیمیایی می کنند که باز خود این لجن ها معضلاتی چون مشکلات دفن را به همراه دارند. جداسازي بیولوژیکی فلزات داراي مزایایی چون هزینه هاي عملیاتی پایین، بازدهی بالا، ظرفیت بالاي پذیرش فلز، انتخاب پذیري بر حسب نوع فلز و عدم تولید لجنهاي شیمیایی را به همراه دارد. رضا فولادي فر و همکاران (1383).
جذب فلز می تواند بااستفاده از بیوماس مرده یا زنده صورت بگیرد. عمل تصفیه بیولوژیکی فاضلاب ها توسط باکتریها، قارچها، تک سلولی ها، جلبک ها و پروتوزوآها انجام می گیرد تا غلظت این فلزات خطرناك را در پساب هاي صنعتی به سطح قابل قبول تري رسانده شود (محمد حسن خانی وهمکاران، 1383).
اما اخیراً جلبکها به ویژه جلبکهاي قهوه اي به علت توانایی در تصفیه فاضلاب ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. جلبک ها در حذف فلزاتی چون سرب، مس، کادمیوم و روي و … از محلول هاي آبی به خوبی عمل کرده اند. بسیاري از مقالات به موضوع جذب بیولوژیک فلزات سنگین مختلف از محلول هاي آبی توسط میکرو ارگانیسم هاي مختلف پرداخته اند. در این مقاله به بررسی نقش موثر تر جلبک هاي قهوه اي نسبت به سایر میکرو ارگانیزم ها در حذف فلزات سنگین پرداخته می شود. در
ترکیبات دیواره سلولی جلبک ها غیر از سلولز مواد دیگري هم وجود دارد که نقش کلیدي در جذب بیولوژیکی کاتیونهاي فلزي (مثل یون کبالت ) ایفا می کنند.
